PURMEREND - Begin volgend jaar wordt begonnen met de restauratie van
het beroemde Garrelsorgel in Purmerend. Het 250 jaar oude orgel ligt al
bijna 25 jaar in Assendelft op herstel te wachten. Het zal na de
restauratie worden teruggeplaatst in de eveneens opgeknapte Koepelkerk aan
de Kaasmarkt.
De afgelopen jaren is er in Purmerend soms fors geruzied over het
opgeslagen orgel. Nog maar enkele jaren geleden leek het erop dat het
monument voor sloop zou worden voorgedragen.
Gisteren is het eigendom om niet overgedragen aan de Stichting
Restauratie Garrelsorgel. Die is direct gestart met een
"broodactie", waarbij ieder kwartje van een verkocht brood ten
goede komt aan het restauratiefonds. In dat fonds bevindt zich ook de
nalatenschap van de bekende Purmerender Jan ten Cate. Hij liet bij zijn
overlijden 200.000 gulden na voor het orgel. Ten Cate voerde jaren actie
voor restauratie. Het was hem een doorn in het oog dat het instrument al
zo veel jaren in opslag lag en er geen zicht was op een spoedige
restauratie. "Eigenlijk konden we moeilijk anders dan
doorzetten", zo verklaart een van de bestuursleden van de stichting,
die na het overlijden van Ten Cate werd opgericht.
Nederlandse klankkleuren
Het Purmerendse orgel werd in de 18e eeuw gebouwd in opdracht van de
stadsbestuurders door de Duitse orgelbouwer Rudolph garrels. Het werd
gebouwd voor de Groote Kerk aan de Kaasmarkt. Dit was een grote gotische
hallenkerk. Na afbraak van dit gebouw kwam het orgel te hangen in de
nieuwe kerk op hetzelfde plein: de huidige Koepel- of Nicolaaskerk.
garrels maakte een bijzonder muziekinstrument door Nederlndse
klankkleuren, zijn Duitse stijl en pijpen van een vorig orgel samen te
brengen.
In de jaren '70 kreeg dit godshuis de bestemming cultureel centrum. Het
inmiddels in slechte staat verkerende orgel werd verwijderd om een
verbouwing mogelijk te maken. De Koepelkerk is sinds enige jaren weer in
gebruik als rooms-katholieke parochiekerk en is in 1999 voor 4,2 milhoen
gulden gerestaureerd.
Volgens burgemeester Th. van Dam van Purmerend behoren kerk en orgel
tot de "belangrijkste cultuurhistorische monumenten van de stad. je
kunt je niet voorstellen wat Purmerend zonder dit gebouw zou zijn",
aldus Van Dam. Hij noemde gisteren tijdens de eigendomsoverdracht de
poging van de stichting de "laatste mogelijkheid om het orgel te
redden."
Flentrop
Met de overdracht is de weg vrij om fondsen te werven. De kosten worden
geschat op 1,7 miljoen gulden. Voorzitter P. Kersloot vertrouwt erop dat
het herstel door orgelbouwer Flentrop in Zaandam in 2000 van start kan
gaan. "er is een plan van aanpak, het eerste geld is er en we gaan
ons nu richten op het brede publiek. Het orgel moet weer een plek krijgen
onder de bevolking. Overigens zijn we al enkele verplichtingen aangegaan.
Zo verzorgen wij de klimaatbeheersing in de Koepelkerk. dat kost 35
mille." Conservator van het orgel is Jan Jongepier.
Reformatorisch Dagblad, 15 april 1999